Auteur(s): Chris Persyn
In een recent vonnis veroordeelt de Correctionele Rechtbank te Luxemburg een hotelketen en architectenbureau wegens het miskennen van de preventiehiërarchie tijdens het ontwerp van het hotel, omdat het onderhoud en herstel van het dak moet gebeuren met een levenslijn. Artikel 17 van de Welzijnswet verplicht effectief ook de bouwdirectie, belast met het ontwerp, om collectieve beveiliging, zoals een voldoende hoge dakrand of een vangrail, te laten primeren op individuele beveiliging.
De tekst van de wet
Better safe than sorry, voorkomen is beter dan genezen. Elke taal verwoordt het net iets anders, maar de kern blijft telkens dezelfde. De Welzijnswet heeft er heel wat meer woorden voor nodig. Artikel 5, § 1 verplicht de werkgever om de nodige maatregelen te treffen ter bevordering van het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk en daartoe meteen niet minder dan twaalf algemene preventiebeginselen toe te passen.
Een hele boterham, die bovendien weinig origineel is. Negen van de tien beginselen zijn inderdaad letterlijk overgenomen uit de Kaderrichtlijn.
De preventiehiërarchie
Wie dat allemaal liever bevattelijk, al dan niet grafisch samengevat ziet, leest doorheen deze bepalingen meteen de preventiehiërarchie. Die geeft aan welke preventiemaatregelen men eerst moet nemen. Maatregelen die hoger in de hiërarchie staan, moeten bij voorrang worden genomen boven de maatregelen die daaronder staan.
Duidelijk genoeg?
Strafrecht is ‘wettenrecht’. Strafbaar is enkel wie iets doet dat een wet expliciet verbiedt of wie nalaat te doen wat een wet uitdrukkelijk gebiedt. Een wet die daarenboven expliciet bestraffing koppelt aan dit handelen of precies het niet handelen. En een tekst die voldoende duidelijk is in zijn bewoordingen. Strafvervolging vereist ook altijd de precieze opgave van de wetsbepaling waarop zij steunt.
In de praktijk wordt vervolging in regel dan ook niet enkel aan de algemene preventiebeginselen gekoppeld, maar voegt men er andere, meer concrete bepalingen aan toe. De voorschriften inzake werken op hoogte bijvoorbeeld, de minimumregels inzake de arbeidsmiddelen, de vereisten bij blootstelling aan chemische agentia, het AREI. Kortom: regels die in essentie een verdere concretisering vormen van de algemene preventiebeginselen.
Is ook miskenning van de preventiehiërarchie strafbaar?
Een recent vonnis van de Correctionele Rechtbank te Luxemburg, afdeling Marche-en-Famenne, gaat een stap verder. Het verklaart een architectenbureau en een hotelketen principieel schuldig aan inbreuken op de preventiehiërarchie door in de fase van het ontwerp voor het onderhoud van het dak te opteren voor een levenslijn in plaats van een collectieve beveiliging (Corr. Luxemburg, afd. Marche-en-Famenne 23 augustus 2021, nr. 2021/228).Individuele bescherming die daarenboven telkens een actieve tussenkomst van de werknemer.
Deze uitspraak blijft vooralsnog uitzonderlijk, maar lijkt ons in elk geval vanuit juridisch oogpunt correct.
Meer informatie
Dit artikel is een onderdeel is van een artikelenreeks waarin een jurist, preventieadviseur-arbeidsarts en preventieadviseur-arbeidsveiligheid zich buigen over de preventiehiërarchie, gepubliceerd bij Kluwer: De algemene preventiebeginselen en de preventiehiërarchie. Een pragmatische multidisciplinaire benadering.
De uitgebreide versie van dit artikel vindt u in deze blog “De preventiehiërarchie in wetgeving en rechtspraak” of bij Kluwer op www.senTRAL.be
